«تاریخ نگاری شفاهی» به عنوان روشی نوین در عرصه جمع آوری، نگهداری و ساماندهی منابع شفاهی در ایران هنوز نهادینه نشده است. در واقع، ثبت تاریخ شفاهی، یکی از ابزارهای نوپا و در عین حال مهم جمع آوری، حفظ و نگهداری اطلاعات، به ویژه از راه مصاحبه های صوتی و تصویری به شمار می آید که نه تنها در پژوهش های تاریخی، بلکه در تحقیقات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و … مورد استفاده پژوهشگران قرار می گیرد و امروز به عنوان یکی از مهم ترین منابع پژوهشی مورد پذیرش و استناد پژوهشگران تاریخ قرار گرفته است. بنابراین، انتشار منابع و مآخذ کاربردی در این حوزه از اهمیت بسیاری برخوردار است و در نتیجه، انتشار هر گونه جزوه، مقاله و کتاب در رابطه با «تاریخ شفاهی»، می تواند بسیار مفید به فایده واقع شود.

با این مقدمه وجود تاریخ شفاهی آن وقت قابل استفاده قرار می گیرد که با حفظ اسناد مربوطه و اطلاع رسانی از وجود آن، به آسانی در دسترس پژوهشگران باشد. در همین راستا، سال ها پیش، نگارنده این سطور نیاز وجود واحدی تحت عنوان «واحد تاریخ شفاهی مجلس شورای اسلامی» را دریافت و ضمن بیان ضرورت ها، ایجاد آن را به رؤسای محترم پیشین کتابخانه پیشنهاد نمود.

اما متأسفانه این امر تا سال ۱۳۸۷، هنگام تصدی جناب آقای دکتر جعفریان به عنوان ریاست کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی محقق نگردید. پس، به دلیل آشنایی و درک اهمیت موضوع از سوی ایشان، طرح تأسیس واحد تاریخ شفاهی مورد حمایت و عنایت قرار گرفت و در آذر ۱۳۸۷ با رهنمودهای ایشان و با همکاری مجموعه کارشناسی مرکز اسناد کتابخانه، آئین نامه ای علمی و کارآمد جهت واحد مذکور تدوین و نهایی گردید.

این واحد به صورت علمی از بهمن ۱۳۸۷ یعنی مصادف با سی امین سال تأسیس انقلاب اسلامی فعالیت خود را آغاز نمود و نخستین مصاحبه از دکتر حسن رهاورد، اهداکننده اسناد و منابعی از تاریخ معاصر کشور به عمل آمد. گفتنی است که این مصاحبه بر اساس فرازی از آئین نامه واحد تاریخ شفاهی انجام شد که به این واحد اجازه می داد علاوه بر نمایندگان مجلس شورای ملی و اسلامی، مجلس خبرگان و کلیه کارکنان مجلس، از اهدا کنندگان کتاب، نسخ خطی و اسناد نیز جهت ثبت و انتشار، مصاحبه به عمل آورد.

بدین ترتیب، نام دکتر رهاورد که نخستین دستیار علمی علامه دهخدا و از ادیبان و مترجمان صاحب نام تاریخ معاصر کشورمان به شمار می آید و با اغلب شاهیر سیاسی، علمی و ادبی زمان خود ارتباط و معاشرت داشته است، به عنوان نخستین مصاحبه شونده، در دفتر واحد تاریخ شفاهی مرکز اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی ثبت گردید.

سپس در آغازین روزهای سال ۱۳۸۸ واحد تاریخ شفاهی با جدیت بیشتری کار خود را پی گرفت و بنا بر برنامه ریزی مدون از پیش تعیین شده، در نخستین روزهای سال جاری با یکی از نمایندگان نخستین دوره مجلس خبرگان قانون اساسی مصاحبه ای را آغاز کرد و پس از آن طبق ضرورت تاریخی که به نظر می رسید، ثبت خاطرات اعضای یکی از مؤثرترین گروه های پیش از انقلاب تحت عنوان «سازمان فجر اسلام» را در دستور کار خود قرار داد و این امر در نوع خود بی نظیر و قابل توجه بود، زیرا اکثر سران گروه مذکور با گذشت سی سال از پیروزی انقلاب اسلامی هنوز در هیچ یک از مراکز اسنادی مصاحبه نکرده بودند. نگارنده این سطور که وظیفه مصاحبه های مذکور را بر هاده دارد، مهم ترین هدف خود را از تأسیس و تداوم فعالیت واحد تاریخ شفاهی مجلس، ثبت خاطرات منتشر نشده نمایندگان، کارمندان، مدیران و … مجلس و به نحوی گامی مؤثر در جهت تولید سند برای آیندگان می داند که انشاءالله از این شماره مجله «پیام بهارستان» بخشی به این واحد تاریخ شفاهی اختصاص خواهد یافت که امیدواریم مورد توجه خوانندگان گرامی قرار گیرد.