علی ططری، مدیر مرکز اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی در نشست نقد و بررسی کتاب «صد اعلان و اعلامیه» گفت: به نظر می‌رسد برای تدوین کتاب پروتکل یا دستورالعمل خاصی مدنظر نبوده است؛ به عبارتی با وجود اینکه هدف خوبی برای انتشار چنین اثری با عنوان خوب «صد اعلان و اعلامیه» در نظر گرفته شده، اما درون کتاب در انتخاب اسناد بهم‌ریختگی مشاهده می‌شود.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست نقد و بررسی کتاب «صد اعلان و اعلامیه» با عنوان فرعی «گزیده اعلان‌ها و اعلامیه‌های دوره قاجار و پهلوی» که به همت انتشارات «ایده» از مجموعه شخصی ناصرالدین حسن‌زاده منتشر شده است، با سخنرانی سید فرید قاسمی، پژوهشگر حوزه کتاب و مطبوعات، علی ططری، مدیر مرکز اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی و ناصرالدین حسن‌زاده، از مجموعه‌داران اسناد تاریخی و مطبوعاتی(مولف اثر) و شهروز مهاجر، پژوهشگر دوشنبه ۱۴ دی‌ماه، در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد. با وجود اعلام قبلی مبنی بر حضور آیدین آغداشلو، هنرمند و پژوهشگر، وی در این نشست حضور نداشت.

علی ططری گفت: نشر ایده در انتشار این کتاب زحمت بسیاری انجام داده و واقعا انتشار مجموعه «صد اعلان» ایده جدید و خلاقانه‌ای بود. از طرفی در کتاب سه مقدمه به قلم استاد آیدین آغداشلو، ناصرالدین حسن‌زاده و شهروز مهاجر آمده که هر سه به نکات مهمی اشاره کردند. آغداشلو هرچند مقدمه‌ای در یک صفحه برکتاب نوشته اما در واقع نکته اصلی را شکار کرده و با تاکید بر اهمیت این مجموعه آورده است که از منظر گرافیک اثری بی‌نظیر و شاید کم‌نظیر باشد به ویژه این که نخستین نمونه‌های گرافیک یا تدوین آن در ایران را می‌توان در میان این اعلانیه‌ها ردیابی کرد.

وی افزود: اگرچه قدیمی‌تر از اعلانیه‌هایی که در این کتاب منتشر شده نیز وجود دارد، اما یکی از قدیمی‌ترین اعلانیه‌ها در این اثر متعلق به سال ۱۳۰۸ قمری است که در واقع این مهم نکته‌ای است که از سوی آغداشلو شکار شده است. از طرفی حسن‌زاده گردآورنده کتاب بدون خساست به انتشار اسناد همت کرده و آنها را در اختیار پژوهشگران قرار داده است که جای قدردانی دارد.

این مدیر مرکز اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: لازم به یادآوری نیست که منابع قابل توجهی درباره اعلان و اعلامیه وجود ندارد. در این رابطه زنده‌یاد دکتر محمداسماعیل رضوانی مقاله‌ای با عنوان «اعلان و اعلامیه‌های دوره قاجار» نوشته که در مجله «بررسی‌های تاریخی» به چاپ رسانده است و اثر دیگری را که مرتبط با این حوزه است استاد قاسمی با نام «پیشینه انواع آگهی، سالنامه وقایع آگهی در ایران» منتشر کرده و یک مقاله «شبنامه‌ها و اعلامیه‌های مشروطه» نیز به قلم فاطمه معزی در مجله «تاریخ مطالعات معاصر» به نگارش درآمده است که می‌توان گفت از جمله منابع این حوزه هستند. بنابراین به این دلیل منابع اعلان و اعلامیه اشاره کردم تا محدودیت منابع مطالعاتی این حوزه را یادآور شوم.

ططری در رابطه با برخی نقص‌های کتاب «صد اعلان و اعلامیه» بیان کرد: در بررسی این اثر باید بگویم به نظر می‌رسد برای تدوین آن یک پروتکل یا دستورالعمل خاصی مدنظر نبوده؛ به عبارتی با وجود اینکه هدف خوبی برای انتشار چنین اثری با عنوان خوب «صد اعلان و اعلامیه» در نظر گرفته شده، اما در درون کتاب در انتخاب اسناد یک بهم‌ریختگی مشاهده می‌شود با این همه از منظر نگاه اسنادی حتی این نقص هم مثبت است، زیرا بسیاری از اسنادی که در دسترس صاحب اثر بوده، به این بهانه منتشر شده و در دسترس پژوهشگران قرار گرفته است. اگرچه باید قبل از تنظیم آثار برای گنجاندن آنها در کتاب، توجهی نیز به هم‌خوانی تیتر کتاب (عنوان) و محتوای آن می‌شد.

وی عنوان کرد: زمانی که خواننده کتاب را باز می‌کند از همان صفحات ابتدایی آن، یعنی صفحه های ۲۱ و ۲۲ با اسنادی مانند «فوق العاده عصر جدید» در صفحه ۲۱، نمونه «عقدنامه چاپی» و یا نمونه «برگه دعای چاپی» مواجه می‌شود که باید توضیحاتی برای آنها در نظر گرفته می‌شد که این عناوین به چه منظور در مقدمه کتاب آمده است؟

این سندپژوه گفت: در انتشار اسناد این کتاب باید  دسته‌بندی مناسب‌تری اعمال می‌شد؛ به عبارتی مولف یا ناشر می‌توانست اعلانیه‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را جدا و تیتر بهتری نیز برای آن انتخاب کند. متاسفانه در رابطه با دسته‌بندی که در کتاب بر اساس سال صورت گرفته، با اشتباهاتی روبه‌رو می‌شویم؛ یعنی اسنادی که متقدم هستند، متاخر آمدند و اسنادی که متقدم هستند در صفحات پایانی گنجانده شدند. اگرچه در میان مجموعه اسناد تکراری نیز  وجود دارد.